Жывыя класікі ўсё ж ёсць
Цяжка зразумець, чаму некаторыя крытыкі, закліканыя разбірацца дасканала ў літаратуры, не разумеюць, што такое класічная літаратура? Лічаць, што класік – пісьменнік, які абавязкова пайшоў з жыцця.
Класічная літаратура (ад лац. Classicus – першакласны) – гэта ўзорная, найбольш каштоўная ў мастацкім і ідэйным сэнсе літаратура. Не важна, адносіцца яна да мінулых гадоў або сучаснасці.
Пісьменнік-класік стварае дасканалыя ў мастацкіх адносінах творы. Ці атрымаюць яны ўсенароднае прызнанне пры жыцці творцы або пасля – гэта не мае ніякага значэння. Дасканала вядома, як цяпер акадэмічныя літаратуразнаўцы «вырабляюць» класікаў, як прысвойвалася ў нядаўні час званне «Народны паэт»... Гэтыя працэсы ніякага дачынення да літаратуры не маюць.
Узоры мастацкага майстэрства дэманструе выдатны беларускі паэт Генадзь Пашкоў. Калі б я ні звярнуўся да яго кнігі «Маё лета», заўсёды атрымліваю асалоду ад паэзіі, дасканалай па форме і змесце. І мне абсалютна не важна, ці прызнаюць яго ў літаратурных кабінетах класікам, ці не. Для мяне і многіх прыхільнікаў яго паэзіі – ён праўдзівы, сучасны класік. Такіх паэтаў мала было ў нашай краіне. І цяпер цяжка знайсці блізкага да яго ці такога ж па ўзроўні майстэрства. Я ведаю толькі аднаго.
Публікую два вершы Г.Пашкова. Аказваецца, ён пісаў і такія. Лічу злачынствам супраць чытачоў дзеянні тых рэдактараў, якія не патрабуюць ад паэтаў ўказваць даты напісання вершаў.
Дух Я.Купалы надзейна прапісаўся ў сэрцах многіх нашых паэтаў. Але вершы Г.Пашкова вытрыманыя, тонкія і зусім не падобныя на бунтарскія, а тым больш палітычныя. Вершы-надзея. Ці пісалі такія Г.Барадулін, Г.Бураўкін, Н.Гілевіч і іншыя?
Алесь Новікаў
***
Живые классики все же есть
Трудно понять, почему некоторые критики, призванные разбираться досконально в литературе, не понимают, что такое классическая литература? Считают, что классик – обязательно ушедший из жизни писатель.
Классическая литература (от лат. classicus – первоклассный) – это образцовая, наиболее ценная в художественном и идейном смысле литература. Не важно, относится она к прошлым годам или современности.
Писатель-классик создает совершенные в художественном отношении произведения. Получат ли они всенародное признание при жизни творца или после – это не имеет никакого значения. Досконально известно, как сейчас академические литературоведы «производят» классиков, как присваивалось в недавнее время звание «Народный поэт»… Эти процессы никакого отношения к литературе не имеют.
Образцы художественного мастерства демонстрирует замечательный белорусский поэт Геннадий Пашков. Когда бы я ни обратился к его книге «Маё лета», всегда получаю наслаждение от поэзии, совершенной по форме и содержанию. И мне абсолютно не важно, признают ли его в литературных кабинетах классиком, или нет. Для меня и многих почитателей его поэзии – он истинный, современный классик. Таких поэтов мало было в нашей стране. И сейчас трудно найти близкого к нему по уровню мастерства. Я знаю лишь одного.
Публикую два стихотворения Г.Пашкова. Оказывается, он писал и такие. Считаю преступлением против читателей действия тех редакторов, которые не требуют от поэтов указывать даты написания стихотворений.
Дух Я.Купалы надежно прописался в сердцах многих наших поэтов. Но стихи Г.Пашкова выдержаны, тонки и вовсе не похожи на бунтарские, а тем более политические. Стихи-надежда. Писали ли такие Г.Бородулин, Г.Буравкин, Н.Гилевич и другие?
Александр Новиков (авторский перевод)
Душа
Праз гэта час,
глухі і дзікі
праходзіць чуйная мяжа:
ёсць свет
пранізліва вялікі.
Ёсць чалавечая душа.
Мяжа паміж святлом і цемрай,
паміж маланак і грамоў
праходзіць імпульсам па нервах,
іскрой пякучаю –
праз кроў...
А скрозь народ жыве бядовы.
I не адзін гарбее год.
Цярплівы,
мудры, адмысловы,
Велікамучанік Народ!
Яшчэ заявіць:
– Гонар маю! –
Хай перамучыцца спярша.
Бо ёсць бунтарная,
жывая,
ёсць чалавечая душа!
***
Вочы
Белая,
Белая Русь ты мая,
край, што, здавалася б,
выпесціў Божа,
што ж палыновая доля твая
па крутавеях
ідзе бездарожжам?
Ціхая,
светлая ў росах
зямля,
што ж тут хаўтуры часцей,
чым радзіны?
Журацца ў хаце,
у сумных палях
матчыны вочы
і вочы Радзімы.
Гэта яны ў парасхрыстаны час,
просячы ўнукам і дзецям
збавення,
моляцца ціха
на светлы абраз,
покуль жывыя,
у вечар асенні.